به گفته مقامات کشورمان و هم چنین طرف‌های غربی، قرار است از هفته آینده، برجام وارد مرحله اجرا شود و تحریم‌های اعمال شده علیه ایران به تدریج برطرف شود. مشاهده رفتار غربی‌ها به ویژه آمریکایی‌ها تاکنون نشان داده است که آن‌ها همچنان به دنبال دو هدف اساسی هستند:
۱- محدودسازی و برچیده سازی برنامه هسته‌ای ایران به عنوان هدف حداقلی
۲- مهار نقش آفرینی ایران در منطقه و تغییر رفتار ایران در مناسبات بین المللی به عنوان هدف حداکثری
مقامات کاخ سفید برای تثبیت هدف اول در پسا برجام، سعی داشتند تا ایران را در چارچوب «تحذیر و اقناع» قرار دهند و پس از طی این مرحله، تعامل با ایران منجر به تحقق هدف دوم و حداکثری گردد.
در چارچوب فوق، ایران باید از نزدیک شدن به خطوط قرمز آمریکا برحذر و رفتار خود را در پسا برجام با قواعد زیر تنظیم نماید:
– ایران بپذیرد یک بازیگر هم سطح با بازیگران تحت سلطه آمریکا باشد و حوزه‌های نفوذ راهبردی آنان را به رسمیت بشناسد.
– ایران دیگر از محور مقاومت در منطقه حمایت نکند و دنبال تغییر هندسه سیاسی منطقه نباشد.
– ایران برنامه موشکی خود را متوقف نماید.
در چنین شرایطی رهبر معظم انقلاب با هوشمندی بی‌نظیر، ضمن حفظ انسجام و وحدت ملی، با ابلاغ ۲۸ بند، نقایص و روزنه‌های برجام را برطرف ساخته و از طریق مقابله با جریان نفوذ و هم چنین ایجاد ائتلاف چهارگانه، بازی پسا برجام آمریکا را مختل نمودند.
مقامات کاخ سفید اکنون مشاهده می‌کنند که نه تنها اهداف حداکثری آنان در پسا برجام محقق نخواهد شد بلکه در تحقق اهداف حداقلی نیز دچار تردید شده‌اند. اکنون آنان به این جمع بندی رسیده‌اند که تعلیق تحریم‌ها روند نقش آفرینی ایران در منطقه را تقویت و تغییر موازنه راهبردی و نظم منطقه‌ای از سوی ایران را امکان پذیرتر می‌سازد. بر این اساس مقامات واشنگتن با نگرانی از به مخاطره افتادن سنت رهبری آمریکا، در صدد مهار جدید ایران برآمده‌اند.
دراین راستا برنامه آمریکا برای سخت گیری به ایران در پسا برجام یکی از گام‌های راهبرد مهار جدید ایران است. به نظر می‌رسد نگرانی از نفوذ و اقتدار ایران در منطقه، محیط داخلی آمریکا (فضای انتخابات ریاست جمهوری) و فشارهای وارده از سوی بازیگران منطقه‌ای، سردمداران کاخ سفید را به تعلل و عدم اجرای کامل برجام رسانده است. در نگاه خوشبینانه، حداکثر تحریم‌ها تنها به صورت قول و وعده تعلیق می‌شود تا امکان تنفس در فضای سیاسی اجتماعی ایران فراهم شود. تحریم‌ها به اشکال مختلف و در قالب‌های دیگری مجدداً اعمال شود به ویژه این که اجماع دو حزب در کنگره آمریکا نیز وقوع سناریوی دوم را محتمل‌تر نشان می‌دهد.
بر اساس اخبار منتشره، برنامه جامع اقدام مشترک هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ (برجام) روز شنبه، ۲۶ دی ماه، برابر با ۱۶ ژانویه وارد مرحله اجرا خواهد شد. به این ترتیب، در پی تأیید اجرای تعهدات ایران بر اساس این توافق، تحریم‌های موجود علیه ایران برداشته می‌شود.
به تعبیری می‌توان گفت شمارش معکوس برای رسیدن به روز اجرای برنامه جامع اقدام مشترک آغاز شده است. جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا ادعا می‌کند که تا چند روز دیگر دو طرف می‌توانند ورود به فاز اجرا را اعلام کنند.
رییس تیم کارشناسی ایران هم می‌گوید که وی و هیأت ایرانی همراه، این روزها در ژنو و وین سرگرم بحث در خصوص باقیمانده مسائل پیرامون لغو تحریم‌ها هستند که می‌تواند گام مهم دیگری در مسیر اجرای برجام باشد. بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی خبر می‌دهد که کمتر از یک هفته تا اعلام این خبر خوش به ایرانی‌ها زمان باقی است.
* اجرای ناقص و نیم بند برجام از طرف غربی
در حالی که سرعت دولت برای اجرای تعهدات هسته‌ای حتی طرف غربی را به اعجاب وا داشته، به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها علاوه بر تحمیل فشارهای مختلف به بهانه‌های واهی، قصد دارند تا با اجرای ناقص و نیم بند برجام، علاوه بر حفظ ساختار تحریم‌ها، راه نفوذ خود را در ایران هموار کنند.
دولت یازدهم با شعار تدبیر و امید و با وعده حل مسأله هسته‌ای ظرف سه تا شش ماه، در خرداد سال ۹۲ به روی کار آمد و بلافاصله از تیر ماه همان سال وزارت خارجه را مسؤول آغاز مذاکرات هسته‌ای با غرب کرد و گفت وگوها آغاز شد. ماحصل دور نخست گفت وگوهای هسته‌ای دولت تدبیر و امید با کشورهای موسوم به ۱+۵ توافق موقت یا همان توافق ژنو بود. خروجی این توافق برای ایران این بود که در مجموع ۷ میلیارد دلار از درآمدهای نفتی بلوکه شده خود را در بانک‌های خارجی دریافت کرد ولی در برابر امتیازاتی که به طرف غربی واگذار شد این رقم قابل اعتنا نبود. پس از توافق ژنو، به دلیل موقت بودن این توافق از بهمن ماه همان سال دور جدید مذاکرات ایران و غرب آغاز شد، مذاکراتی که پس از حدود ۲۰ ماه در ۲۳ تیر سال جاری به بار نشست و امروز در افکار عمومی به عنوان برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام شناخته می‌شود.
در طی دو سال و نیمی که دولت یازدهم با طرف غربی پای میز مذاکره بر سر مسأله هسته‌ای نشست نه تنها تحریم‌های ظالمانه‌ای که از قبل بر ایران تحمیل شده بود لغو نشد بلکه طرف غربی با گستاخی و جسارت هرچه تمام در حین مذاکرات هسته‌ای بر تعداد و حجم تحریم‌های جمهوری اسلامی ایران افزود.
توافق ژنو در ۳ آذر ۹۲ حاصل شد ولی تنها چند روز بعد از آن طرف غربی نه تنها نرمشی در لحن و فحوای کلامش ایجاد نشد بلکه با کاربرد لفاظی های قبل نشان داد که سر سازش با ایران ندارد. این چرخش ادبیات در طرف غربی توسط برخی از رسانه‌ها در کشور مسکوت ماند.