به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی سازمان بسیج علمی،پژوهشی و فناوری از مازندران،عقیم بودن تخم ماهی چشم زده وارداتی و بی توجهی به تولید داخلی ، ماهی قزل الا « بمب امگا ۳ »را نیازمند دانش و فناوری بومی ساخته است.
ماهی یکی از انواع غذاهای بسیار پر خاصیت و مفید است که در کشور ما بیشتر افراد آن را یک غذای زمستانی می دانند و با شروع فصل گرم سال رغبت خانواده ها به خوردن غذاهای پرکالری کم می شود.
در میان انواع ماهی، قزل آلا بیشترین میزان اسیدهای چرب یا همان امگا۳ را دارد که در سر و کبد آن است و به همین دلیل به بمب امگا ۳ معروف شد.
اسید چرب سبب کاهش خستگی، درد عضلانی، خشکی و خارش پوست، سردرد، بی خوابی، شکنندگی مو، ناخن ها و عدم تمرکزمی شود و برای التیام بیماری های قلبی ـ عروقی، روماتیسم مفصلی، آسم و کاهش التهاب آرتریت روماتوئید موثر است و در زنان باردار از طریق گردش خون به جنین رسیده و موجب رشد مغزی و افزایش ضریب هوشی نوزاد می شود.
قزل آلا به عنوان منبعی سرشار از پروتئین، در دستگاه گوارش به آسانی هضم و جذب می شود،علاوه براین عنصر « روی » در رشد کودکان و در تنظیم بلوغ جنسی نوجوانان تاثیر به سزایی دارد و مصرف آن در دوران رشد سبب جلوگیری از کوتاهی قد می شود.
علاوه بر فواید مصرف ماهی بر بدن انسان ،آبزی پروری به عنوان اقتصادی ترین زیربخش های حوزه کشاورزی در کشور به شمار می آید.
ایران نخستین تولیدکننده ماهی قزل آلا در دنیا
به گفته رئیس سازمان شیلات کشور، ایران در حال حاضرنخستین تولیدکننده ماهی قزل آلا در دنیا از نظر میزان ظرفیت تولید محسوب می شود،اما توسعه این بخش و درآمدزایی ارزی آن نیازمند برنامه‌ریزی مدون و مدیریت صحیح بر عملیاتی شدن طرح ها است.
حسن صالحی با اشاره به وضعیت تولید و تاثیر شرایط موجود در صادرات می گوید که مجموع تولید آبزیان در دوازده ماهه سال گذشته ، نزدیک به یک میلیون تن بوده است که از این میزان ۴۰۰ هزار تن به آبزی پروری و ۶۰۰ هزار تن به صید اختصاص دارد.
وی به جایگاه خوب آبزی پروری کشور در منطقه اشاره کرد و گفت: در تولید قزل آلا جزو ۴ کشور نخست دنیا محسوب می شویم و امکان افزایش ظرفیت تولید قزل آلا با افزایش بهره وری در کشور فراهم است.
وابستگی به واردات تخم ماهی قزل آلا
متأسفانه علیرغم اینکه تولید ماهی قزل آلا در کشور مقام نخست را دارد ولی به دلیل واردات تخم چشم زده (تخمی که به ماهی تبدیل می شود) این ماهی به نوعی به کشورهای خارجی وابسته هستیم.
از سویی معاون توسعه آبزی پروری سازمان شیلات کشور هم میزان واردات تخم چشم زده در آبان ماه سال جاری را ۵۰ میلیون قطعه عنوان کرد وگفت: این مقدار در آذرماه سال جاری به ۷۰ میلیون قطعه افزایش یافت .
حسین عبدالحی با اشاره به اینکه تخم های چشم زده پس از ورود به کشور به دامپزشکی داده می شود،افزود:آمار واقعی باید از گمرک گرفته شود.
عبدالحی بیان کرد:سعی داریم واردات تخم چشم زده را محدود کنیم،
تفاهم نامه ای با بانک رفاه کارگران در خصوص حمایت از فعالیت های کوچک آبزی پروری داریم، ادامه داد:در حال حاضر تنش میان واردکنندگان و تولیدکنندگان تخم چشم زده وجود دارد و اگر وارد نکنیم ممکن است قیمت بالابرود .
واردات بیش از ۱۸۹میلیون قطعه تخم ماهی در ۹ ماه
براساس آمار دریافتی از گمرک کشور میزان واردات تخم چشم زده در ۹ ماه سال جاری بیش از ۱۸۹میلیون قطعه عنوان شده است،در صورتی که این رقم در سال ۹۱تنها ۲۴هزار قطعه بود.
این افزایش میزان واردات با توجه به اینکه در سال ۹۲رهبرفرزانه سیاست های ابلاغی اقتصادمقاومتی را مبنی برحمایت از تولیدات داخلی بیان کردند،در تضاد است.
صحبت های معاون آبزی پروری سازمان شیلات کشور در شرایطی بیان می شود که عملا با نگاه به آمارها هیچ گونه کاهش میزان واردات برای حمایت از تولید داخلی دیده نمی شود؛حال چرا مسئولان از واردات استقبال می کنند.
سودآوری واردات ماهی قزل آلا
یک استاد دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار ما واردات “تخم چشم زده” ماهی قزل‌آلا را برای واردکنندگان آن سودآور عنوان کرد و گفت:ولی واردات تخم چشم زده ماهی قزل آلا در برنامه اقتصاد مقاومتی تعریف نمی‌شود، لازمه‌ی واردات این نوع تخم لقاح یافته ماهیان پرورشی به کشور تدوین ضوابط ویژه چهارده گانه و به دنبال آن توانمندی و قدرت اجرای آن ضوابط را می‌طلبد.
دکتر مسعودهدایتی فرد افزود:به عنوان مثال علاوه بر رعایت خصوصیات بهداشتی تخم وارداتی، اطلاع رسانی قبلی به مبادی ورودی کشور و نیز دارا بودن گواهینامه معتبر ضدعفونی شدن مناسب تخم های وارد شده علیه بیماری‌زاهای اختصاصی از جمله مهمترین آنهاست.
این دکترای تخصصی صنایع فرآورده های شیلاتی با بیان اینکه عملا پس از ورود تخم وارادتی هیچ نظارتی در فرآیند بعدی آنها صورت نمی‌گیرد،اضافه کرد: این امر در سال‌های اخیر منجر به شیوع بیماری ویروسی و خطرناک VHS«نوعی بیماری فصلی» و نابودی تولیدات ماهی قزل آلای رنگین کمال در مقیاس وسیعی شده است.
استاد دانشگاه آزاد اسلامی بیان کرد:واردات تخم چشم زده ماهی قزل آلا در شرایطی صورت می‌گیرد که مراکز تکثیر این ماهی، در بسیاری مواقع دچار معضل ازدیاد تخم حاصل از تکثیر ماهی هستند و باتوجه به عدم شناسایی محصولات حاصل از عمل‌آوری تخم قزل‌آلا، معمولا تلف می‌شوند.
لزوم تکمیل اصلاح نژاد،مولد سازی، انتخاب و پرورش مولدهای بهینه
این کارشناس مولد سازی و اصلاح نژاد علمی اضافه کرد:مراحل اصلاح نژاد صورت گرفته در ماهی قزل آلا شناخته شده و تقریبا کامل است و صرفا تکمیل اصلاح نژاد در داخل کشور به همراه اجرای برنامه علمی “مولد سازی” و “انتخاب و پرورش مولدهای بهینه” آن می‌تواند به راحتی جلوی این حجم از واردات تخم قزل‌آلا و خروج مقادیر هنگفتی ارز از کشور را بگیرد.
اخیرا هم برخی منابع اعلام نموده‌اند که کشور سالانه به ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تخم وارداتی ماهی نیازمند است، در حالی که این موضوع به تنهایی مغایر تعاریفی است که در “زیربخش شیلات در برنامه اقتصاد مقاومتی” بخش کشاورزی تأکید شده بود.
وابستگی ۷۰ درصد از تولیدات قزل آلای داخلی به تخم وارداتی
هدایتی فرد در ادامه با بیان اینکه در ۴ ماهه نخست سال، در ایران فراوانی تولید قزل‌آلا، مازاد بر مصرف داخل، داریم،افزود: هم‌زمان تا حوالی شهریور ماه تقاضای بازارهای جهانی برای صادرات این تولید مازاد مهیا است و به دلیل بالاتر بودن رشد ماهی حاصل از تخم‌های وارداتی، اصلاح صحیح نژادو قابلیت رسیدن به وزن‌های بالاتر از یک کیلوگرم که مورد پسند بازارهای صادراتی است، واردات کنترل‌شده تخم این ماهی، آن‌هم در شرایط فعلی که اصلاح نژاد کامل آن در ایران صورت نگرفته، تاحدودی قابل توجیه است.
وی وابستگی شدید ماهیان تولید شده در کشور را نگران کننده عنوان کرد و گفت: با توجه به اینکه ۷۰ درصد تولیدات قزل‌آلای داخلی متکی به تخم وارداتی است و این امر مغایرت با مبانی اقتصاد مقاومتی درون‌زا و برون‌نگر دارد.
این کارشناس مولد سازی و اصلاح نژاد علمی مولدین ماهی را بهترین راه عدم وابستگی به تخم خارجی این ماهی عنوان کرد و افزود:در حال حاضر کارگاه های پرورش ماهی در مناطقی همچون هراز، مرزن آباد و ارتفاعات چالوس و تنکابن تکثیر این ماهی را به درستی انجام می‌دهند و نهایتا مجبور به فروش تخم حاصله هستند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه عده‌ای علاقمند به واردات تخم چشم زده ماهی قزل آلا هستند چون صرفا به سودآوری فروش آن در داخل کشور توجه شده است،اضافه کرد: حتی خود پرورش‌دهندگان ماهی ویا اتحادیه سراسری پرورش دهندگان قزل‌آلا که خود زمانی مخالف واردات تخم چشم زده این ماهی بودنیز نمی‌تواند به تنهایی در این رابطه تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر باشد.
لزوم حمایت از تولیدات بیولوژیک داخلی در سال اقتصادمقاومتی
هدایتی فرد ادامه داد: درحال حاضر تخم قزل آلای غیر قابل تکثیر و عقیم از کشورهای فرانسه، اسپانیا، لهستان، دانمارک و حتی اروپای شرقی وارد کشور می شود.
وی تاکید کرد: در سال اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل باید از تولیدات بیولوژیک داخلی حمایت شود.
این استاد دانشگاه بیان کرد:به تازگی از ماهی قزل آلای سالمون که تبلیغ می‌کنند که هیچ فرق عمده ژنتیکی با گونه معمول دیگر ندارد و در واقع همان رنگین کمان است.
افزودن رنگدانه به غذای ماهی برای تغییر رنگ گوشت آن
کارشناس علوم و صنایع شیلاتی افزود: افزودن رنگدانه به خوراک ماهیان قزل آلای رنگین کمان اضافه موجب تغییر رنگ گوشت آن به قرمز می‌شود، درحالی‌که ماهی “سالمون” به معنای “ماهی آزاد” است که در شرایط طبیعی ایران حضور ندارد و حتی “ماهی آزاد دریای مازندران” نیز در واقع “قزل‌آلای قهوه‌ای درشت” است که به دلیل شباهت ظاهری به آن “ماهی آزاد” می‌گویند.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه خوراک رنگدانه دار، به هرحال مواد افزودنی است و عدم رعایت مقادیر آن در خوراک تولیدی ممکن است حتی برای مصرف کنندگان ماهی حاصل از تغذیه آن، آسیب زا باشد؛ درحالی‌که خوراک ماهی و انواع آبزیان در کارخانه‌های تولید خوراک آبزیان ایران تولید می‌شوند ولی غالبا رنگدانه‌ها به کشور وارد می‌شوند.
هدایتی‌فرد با بیان اینکه در برخی گونه‌های مهم پرورشی امکان عقیم سازی تخم چشم زده وارداتی وجود دارد،افزود:به عنوان مثال ممکن است همه آن ها از جنس ماده اما غیرقابل تکثیر باشند و البته عمدا عقیم یا در اصطلاح “عقیم بیولوژیک” می‌شوند تا همچنان بازار فروش ماده اولیه را در دست داشته باشند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: وقتی به قدر کافی مولد سازی و تامین ماهی مولد در کشور نداشته باشیم، نمی توانیم تولید را به میزان لازم و دلخواه افزایش دهیم.
نژاد واحد تمام ماهی های قزل آلا
وی افزود: در حال حاضر ایران با تولید بیش از ۱۴۳ هزار تن قزل آلا در رتبه نخست تولید این ماهی قرار دارد و اصرار به واردات چندصد میلیون تخم در سال، مغایر این مسیر تولید به نظر می‌رسد.
این کارشناس علوم و صنایع شیلاتی با بیان اینکه ماهی قزل آلای وارداتی همانند ماهی بستر که ترکیبی دورگه از فیل ماهی ماده و استرلیاد نر که در ایران وجود ندارد است، ادامه داد: دورگه بستر عقیم است و تولید مثل نمی‌کند ولی نسبت به بیماری‌ها مقاوم و دارای رشد بیشتری نسبت به سایرگونه‌های خاویاری هست، بنابراین امکان ادامه این فرآیند با سایر گونه‌های وارداتی پرورشی نیز وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه خواستگاه اصلی ماهی قزل آلا آمریکای شمالی هست، افزود: برای همین گونه‌های ایرانی، فرانسوی و … تفاوت چندانی بایکدیگر ندارند و همه از یک نژاد واحد هستند و در اکثر مواقع به کار بردن واژه‌های خارجی صرفا برای بالاتر بردن قیمت ماهی و بدون توجه به افزایش کیفیت و مدیریت در طول فرآیند تولید آن است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان بسیج علمی،پژوهشی و فناوری مازندران،با توجه به ظرفیت تولید داخلی در ایران لازم است که از میزان واردات تخم ماهی چشم زده کاهش یابد تا با حمایت از تولیدکنندگان فضا برای فعالیت آنان بیشتر باز شود.
انتهای پیام:ن.ک/