لزوم برخورد وزارت علوم با شرکت های بدون مجوزبرگزارکننده همایش علمی/برگزاری همایش ملی برنج از سوی پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی/بی توجهی به گردشگری زراعی در مازندران
به گزارش خبرنگارسازمان بسیج علمی،پژوهشی و فناوری مازندران،دکتر همت اله پیردشتی، دکتری زراعت است،
وی معاون پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان ساری و عضو کارگروه علمی سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری مازندران است که بیش از ۱۰۰ مقاله علمی-پژوهشی در حوزه تخصصی خود منتشر کرده است؛ گفتگوی کوتاهی درباره پژوهشکده، زراعت و کشاورزی در مازندران و اهمیت پژوهش با وی داشتیم که در متن زیرمی خوانید:
اخیرأ در کنفرانس ملی حضور داشتید، توضیح کوتاهی درباره آن می فرمایید؟
خیر.در کنفرانسی حضور نداشتم، متأسفانه شرکت هایی که کنفرانس برگزار می کنند بدون دریافت اجازه از اعضای هیئت علمی، اسامی آن ها را برای قوام بخشیدن به برنامه خود در سایت درج می کنند تا دانشجویان بیشتری در آن برنامه شرکت کنند؛عمدتا هم این شرکت ها از لوگوی دانشگاه های معتبر سوءاستفاده می کنند و حتی به دانشگاه مورد نظر یک نامه نمی زنند تا اجازه بگیرند.
معمولا هم ما هفته ای یک یا دو ایمیل از شرکت های خصوصی برای حضور در همایش یا کنفرانس دریافت می کنیم ولی چون معتبر نیستند اهمیتی برای شرکت درآن نمی دهیم.
درواقع وزارت علوم، تحقیقات و فناوری باید با این شرکت ها برخورد قانونی کند تا دانشجویان فریب این شرکت های خصوصی و بدون مجوز را نخورند.
یک کنفرانس یا همایش معتبر دارای چه ویژگی هایی است که دانشجویان به آن اعتماد کنند؟
یک کنفرانس معتبر باید به صورت متوالی برگزار شود و ارگان یا سازمان برگزارکننده آن هم شناخته شده باشد، متأسفانه به دلیل اینکه شاخص نمره پایاننامه صرفا ارائه مقاله هست بنابراین دانشجو ملزم به ارائه مقاله در کنفرانس است؛ از طرفی شرکت های خصوصی هم از این فرصت استفاده میکنند و دانشجویان را به سمت خود می کشند.
یکی از مسائل دیگری که از سوی اساتید دانشگاه مطرح می شود، نبود ارتباط مناسب میان دانشگاه ها و بخش صنعت در برگزاری کنفرانس یا همایش های علمی است، شما چه نظری درباره این موضوع دارید؟
شاید یکی از مهم ترین قسمت های پژوهش، هماهنگی سازنده بین دستگاه پژوهشی، علمی و اجرایی است که متأسفانه وجود ندارد یا خیلی کمرنگ هست و اولویت غیر از آن چیزی است که کنفرانس برگزارمی کنند؛ شاید انجام کارگروهی در سطح خرد و کلان حوزه پژوهش را یاد نگرفتیم.
بنابراین، کارگروهی در حوزه خرد را باید تقویت کنیم که نیازمند هماهنگی در استان و سطح ملی و منطقه ای است.
این هماهنگی را چه نهادی باید ایجادکند؟
استانداری و سازمان های اجرایی می توانند اولویت ها را به شکل هماهنگ با سایر دستگاه های پژوهشی در استان انجام دهند، از سویی آموزش انجام کارگروهی باید از زمان دبستان آغاز شود و بچه ها باید با کارگروهی بزرگ شوند؛ به نظرم تکالیف مدرسه باید در همان کلاس حل شوند نه در منزل، این مسائل نیاز به فرهنگ سازی دارد که متأسفانه در این حوزه مشکلات عمیقی وجود دارد.
فرهنگ سازی در انجام کارهای پژوهشی موضوع خوبی و قابل بررسی است ولی متأسفانه ما در کارهای فرهنگی هم موازی کاری داریم، با این مسئله چطور باید برخورد کنیم؟
بله، درست است نداشتن هدف و دغدغه مشترک در انجام کارهای فرهنگی مسئله بااهمیتی است که به آن توجه نمی شود، مانند یک کنسرت موسیقی که هرکس ساز خودش را می نوازد. به نوعی درگیر کمیت کار شده اند تا کیفیت! باید استانداری در خصوص هماهنگی و همکاری فرهنگی دستگاه ها و نهادها چاره ای بیاندیشد.
اخیراوزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوباتی برای برخورد با کپی کردن پایان نامه و مقالات به دانشگاه ها فرستاده است، شما هم دریافت کرده اید؟
بله یکی از اقدامات مناسب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری منشور اخلاقی پژوهش است که در قالب ابلاغیه به دانشگاه ها ارسال و تمام مصادیق تخلفات در آن بیان شده است؛ درحقیقت، هرچقدر نظارت قوی تر شود میزان ارتکاب به اقدامات غیراخلاقی کاهش می یابد.
دانشجوهای شما هم پایان نامه تقلبی می آورند؟
با توجه به اینکه دانشجویانم بیشتر در دانشگاه به اجرای تحقیق و پژوهش می‌پردازند این موارد دیده نمی شود؛ از طرفی دانشجویانی که به دنبال این کارمی روند در اغلب موارد به صورت ناخواسته و به دلیل وجود دانشجویان زیاد در دانشگاه ها، پرشدن سقف اساتید راهنما، نگران بودن نسبت به تمام کردن پایان نامه در زمان موردنظر اقدام به کپی کاری یا تقلب می کنند.
در حالی که هدف اصلی از نوشتن پایان نامه این موضوع است که آیا دانشجو شیوه اجرای پژوهش را فراگرفته یا خیر.
متأسفانه مدرک گرایی در میان دانشجویان روبه افزایش است، برای نمونه، در جامعه ما یک کشاورز فردی شاغل به حساب نمی آید یا کشاورزی شغل محسوب نمی شود به همین دلیل بیشتر دانشجویانی که در رشته کشاورزی تحصیل می کنند به خاطر علاقه به مدرک گرایی است که ریشه در کودکی فرد دارد، مثلا یک نوجوان دبیرستانی علاقه و استعداد ادبیات دارد ولی با اصرار والدین رشته پزشکی یا مهندسی را انتخاب می کند؛ در حال حاضر نگاه جامعه به تحصیل برای فهم و جایگاه نیست بلکه تنها برای گذران زندگی و درآمد بیشتر و بهتر است.
با توجه به اینکه در رشته زراعت تحصیل کرده اید و تجربه پژوهشی دارید، کشت دوم برنج بهتر است یا رتون، از طرفی شنیده ام که کشت دوم برای خاک آسیب هایی به دنبال دارد، درباره این موضوع هم توضیح می دهید؟
درکشاورزی یک سری اقدامات همراه با تغییر اقلیم انجام می شود که کشت دوم یک نمونه از آن است؛ از طرفی کشت رتون از دیرباز همراه با زراعت برنج بوده است واز لحاظ زیست محیطی، نهاده کمتر، فشارکمتر به خاک و محیط زیست بسیار بهتر از کشت دوم است.
کشت دوم برنج هم از لحاظ اقتصادی برای کشاورز باصرفه تر است ولی اثبات شده که به سیستم کشاورزی و خاک اراضی فشاروارد می کند هرچند با رعایت مسائل به زراعی مانند الگوی کاشت مناسب و رعایت تناوب زراعی، بسیاری از مسایل و مشکلات کمترمی شود.
طرح بسیج همگام با کشاورز، یکی از اقداماتی که در راستای حمایت و کمک به کشاورزان در حال انجام است، به عنوان یک پژوهشگر و کارشناس کشاورزی چه نظری درباره این طرح دارید؟
با توجه به اینکه مهندسین ناظر در طرح بسیج همگام با کشاورز دروس تئوری این رشته را فراگرفته اند، با حضور در این طرح و ارتباط با کشاورز بسیاری از موارد عملی را آموزش می بینند؛ از طرفی این ارتباط دوسویه برای کشاورز هم باارزش است و نسبت به شیوه علمی کشاورزی آشنایی پیدا می کند و با توجه به اینکه بیشتر کشاورزان ما در سنین بالا هستند آموزش عملی و شرکت در کلاس های طرح بسیج همگام با کشاورز روشی مناسب برای آموزش آن ها محسوب می شود.
کمی درباره پژوهشگاه ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی دانشگاه منابع طبیعی و کشاورزی ساری توضیح می دهید؟
یکی از نقاط ضعف نظام آموزشی پرداختن به نحوه پژوهش بود که به همین دلیل از سال پیش خلاء پژوهشکده ای که صرفا کارپژوهشی انجام دهد احساس شد، در همین راستا پژوهشکده با نام قدیمی برنج و مرکبات، به عنوان دو محصول راهبردی استان، ایجاد شد اما با توجه به گسترش موضوعات کشاورزی در استان به ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان تغییر نام داد.
عمده فعالیت پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان در ۳ گروه متمرکز است. در گروه اول با نام زراعت و اصلاح برنج، اصلاح و معرفی رقم های جدید برنج مانند «ندا، نعمت، پژوهش، پردیس و قائم » انجام می شود. البته اساس کارپژوهشکده، کارگروهی است و این بخش با مؤسسه تحقیقات برنج کشورهمکاری می کند؛ درحال حاضر عمده دانشجوها به صورت پژوهش محورمشغول هستند و تا حدودی بخش پژوهش در دانشگاه تقویت شد.
گروه دوم :مرکبات و گیاهان دارویی است که خوشبختانه اقدامات خوبی با توجه به تجهیزآزمایشگاه های مختلف مانند کشت بافت و کرماتوگرافی و فعال در زمینه گیاهان دارویی، در این زمینه انجام شده است. برای مثال یکی از اقدامات این بخش کشت بافت گیاه «استویا» است که اخیرا به دلیل خواص دارویی و مناسب برای بیماران دیابتی اهمیت زیادی پیدا کرده است. این گیاه عمدتا از طریق نشا تکثیر و کشت می شود و پژوهشکده با توجه به امکانات امکان تولید نشای سالم و باکیفیت را داراست که خبر خوبی برای استان است.
گروه ۳: در این بخش با نام مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی که از حوزه های بسیار فعال است، پژوهش های زیادی در دست انجام است.
اخیرا بخشی هم با عنوان میکروبیولوژی شروع به فعالیت نموده که یکی از دستاوردهای این بخش، پژوهش در زمینه کودهای زیستی یا بیولوژیک است.
همانطور که مطلع هستید، استفاده از کودهای شیمیایی در کشاورزی یکی از چالش های امروز ماست که خوشبختانه کودهای بیولوژیک قابلیت جایگزینی با این کودها را دارند، برای نمونه کود بیولوژیک بیوفسفو، که به صورت اختراع ثبت شده، از داخل خاک استان تهیه شده و می توانند فسفر را در اختیار گیاه قراردهند. آزمایش کودهای بیولوژیک هم در زمین یکی از کشاورزان منطقه با موفقیت صورت گرفته است و درآینده نزدیک به بازار راه پیدا می کند. همچنین، با راه اندازی آزمایشگاه فایکولب، اطلس سیانوباکترهای شمال کشور در قالب نتایج پایان نامه های ارشد و دکترای دانشجوها تدوین شده است که یکی از حوزه های جالب پژوهشکده است.
یکی از نقاط ضعف در عرصه صنعت نبود ارتباط میان دانشگاه و بازار است که باید دانشگاه ها از صرفا آموزش محوری به سمت کارآفرینی حرکت کنند به طوری که فارغ التحصیلان کارآفرینی را بیاموزند؛ یکی از کارهای ارزشمند در ارتباط با کارآفرینی ارتباط با مراکز رشد و پارک علم و فناوری است، به تازگی خودم در شرکتی دانش بنیان با عنوان زیست پایدارگسترکوفا که در حوزه کشاورزی ارگانیک و زیر نظر پارک علم و فناری استان فعالیت می کند همکاری می کنم. از طرفی با توجه به اینکه حرکت به سمت کشاورزی پایدار یکی از نیازهای استان ماست، این شرکت با همکاری مؤسسات تحقیقات برنج با هدف فرهنگ سازی در کشاورزی پایدار شروع به کار کرده است؛یک سال از زمان فعالیت شرکت ما می گذرد و بسیاری از مسائل حقوقی و آموزشی را از پارک علم و فناوری فراگرفتیم .
پارک علم و فناوری مازندران بستری برای شکوفایی استعدادهاست و شاید یک حلقه گمشده میان دانشگاه و بازار باشد که می تواند ارتباط لازم را فراهم کند؛ از سویی نبود هماهنگی میان فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی استان به دلیل افزایش مراکز آموزشی و پژوهشی به چشم می آید که با برنامه ریزی مسئولان و ایجادهماهنگی پیشرفت های بسیاری تحقق می یابد.
برنامه علمی در سال جاری دارید؟
بله، پژوهشکده با همکاری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری و انجمن برنج کشور و حمایت سازمان های مختلف مانند استانداری، موسسه تحقیقات برنج کشور و سایر سازمان ها در بهمن ماه امسال هفدهمین همایش ملی برنج را برگزار می کند که از تمامی پژوهشگران و کارشناسان مرتبط با برنج در سراسر کشور برای شرکت، دعوت شده است. عمدتأ در این همایش از مقالاتی که به موضوعی مهم و مرتبط با معضلات برنج و با رویکرد حل مسئله پرداخته شده، استفاده می کنیم.
دانشگاه پیام نور مازندران درصدد راه اندازی مرکز پژوهشی گیاه شناسی بومی استان است، آیا دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در این زمینه همکاری دارد؟
باید بگویم ۴ سال پیش ستادی تحت عنوان گیاهان دارویی با حضور مراکز مختلف، جهاد دانشگاهی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان، دانشگاه آزاد و سایر ارگان ها در استان شکل گرفت که متأسفانه به خروجی خاصی نرسید و اطلاعی از روند شکل گیری آن نداریم.
در حال حاضر بحث استفاده از گیاهان دارویی در استان بسیار داغ شده است ولی ایجاد مراکز پژوهشی باید با ساختار هدفمند و استمرار در فعالیت ها به ویژه استفاده از تجربیات سایر مراکز و دستگاه های اجرایی باشد.
اخیراً استاندار مازندران در خصوص استفاده از بودجه پژوهش دستگاه ها و سازمان ها نامه زدند و تأکید بسیاری برای اقدامات پژوهشی دارند آیا به دانشگاه کشاورزی هم نامه زده شده است؟
بله، ما امیدواریم که بودجه پژوهشی تحقق یابد و به اقدامات پژوهشی در استان نگاه جدی شود، باید بدانیم که فعالیت پژوهشی نیاز به زمان، صبر و سرمایه گذاری دارد به همین دلیل لازم که نگاه ما از هزینه ای به سرمایه گذاری تغییر یابد و این سرمایه گذاری برای آینده مفید و الزامی است.
بنیادنخبگان استان چقدر در تشویق به کارهای پژوهشی موفق بوده است؟
بنیاد نخبگان نسبت به گذشته فعال ترشده است و ارتباط بیشتری با دانشگاه ها برقرار کرده اند از طرفی از اعضای هیئت علمی هم خواستند تا در رقابت برای ارسال طرح شرکت کنند، اعتقاد دارم که فضای خوبی در بنیادنخبگان مازندران برای اساتید و دانشجویان فراهم شده است.
اخیراجهادکشاورزی مازندران طرح استفاده از آبیاری تناوبی را به کشاورزان معرفی کرده و خواسته که از این روش استفاده کنند، آیا اجرای این طرح در شهرهای استان عملی است؟
بله، آبیاری تناوبی یکی از شیوه هایی که از لحاظ علمی در کشاورزی اثبات و در دنیا اجرا شده است،آبیاری تناوبی سبب افزایش راندمان و میزان بهره وری مصرف آب می شود. لازم به ذکر است که برای اجرای این روش باید کشاورز استفاده از این روش را بپذیرد و برای پذیرش کشاورز ابتدا باید نگرش دولت و جهاد کشاورزی نسبت به کشاورز تغییر کند و آن ها را مورد حمایت قراردهند.
در ادامه برای ایجاد شرایط اولیه اجرای آبیاری تناوبی باید تسطیح اراضی، تامین به موقع آب و زیرساخت های طرح فراهم شود. البته نیاز به فرهنگ سازی و دانستن این موضوع است که این آب برای تولیدکنندگان و مصرف کنندگان دارای ارزش و اهمیت بسیاری باشد.
متاسفانه استفاده از سموم کشاورزی در استان هرروز بیشتر می شود که عواقب خطرناکی برای استان دارد، چطور امکان کاهش استفاده از سموم وجود دارد؟
در واقع دو دیدگاه در کشاورزی با نام انفعالی و غیرانفعالی یا پیش بینی کننده وجود دارد و ما با توجه به آگاهی و فرهنگ سازی نسبت به اموری که در طبیعت می گذرد یکی از دو دیدگاه را انتخاب می کنیم؛ در دیگاه نخست ما به عنوان یک کشاورز اگر آفتی در مزرعه خود ببینیم ناخودآگاه به فکر استفاده از سم برای مبارزه با آن می رویم.
در دیدگاه دوم که اثرات اقدامات خودمان برطبیعت را مدنظر داریم نخستین سئوالی که با دیدن آفت به ذهن ما می آید این است که چرا این آفت در مزرعه وجود دارد شاید پاسخ این موضوع باشد که کشت دوم برای مزرعه ما مناسب نیست یا …..
شاید برخی گمان کنند که سم در محصولات کشاورزی باقی مانده نداشته باشد اما این تنها یک قسمت جزیی ماجراست. بخش اصلی ورود سم به محیط زیست است، محیطی که کشاورز و مردم در آن زندگی و فعالیت می کنند؛ باید بدانیم که سموم در محیط زیست دیر تجزیه می شوند بنابراین از طریق آب، ماهی ها و… وارد زنجیره غذایی انسان می شوند و اثرات غیرمستقیم آن ها بیشتر از اثرات مستقیم است.
یکی از نکات اصلی در استفاده ازسموم نیز مسئله فرهنگ سازی است، برای نمونه، کنترل بیولوژیک به ویژه درمورد کرم ساقه دار به اذعان همه موفق بود ولی چرا رواج پیدانکرد ؟ سوالی که بهتر است از جهاد کشاورزی استان پرسیده شود.
در نهایت کشاورزی مازندران ظرفیت های بسیاری مانند گردشگری زراعی (اگروتوریسم) دارد که مغفول مانده است که امیدوارم با حمایت مسئولین به ویژه هماهنگی همه بخش های آموزشی و پژوهشی استان از آن ها استفاده شود و بدانیم که محیط زیست امانتی در دست ما برای نسل آینده است نه میراث گذشتگان!
انتهای پیام:ن.ک/